Đăng Nhập

1. Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
Vĩ Giạ một làng cổ đẹp nổi tiếng bên bờ Hương giang, ngoại ô cố đô Huế.
Phong cảnh êm đềm thơ mộng. Với Hàn Mặc Tử chắc là có nhiều kỷ niệm đẹp?
Câu mở bài như một lời chào mời, như một tiếng nhẹ nhàng trách móc:
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”. Cảnh Vĩ Giạ được nói đến là hàng cau
với nắng mới lên, một bình minh rạng ngời. Là màu xanh của cây trái của
“vườn ai”, ngỡ ngàng bâng khuâng, rồi thốt lên “mướt quá xanh như ngọc”.
Sắc xanh mượt mà, láng bóng ngời lên. Một so sánh rất đắt gợi tả sức
xuân, sắc xuân của “vườn ai”? Câu thứ 4 có bóng người xuất hiện thấp
thoáng sau hàng trúc: “gương mặt chữ điền”. Nét vẽ “lá trúc che ngang”
là một nét vẽ thần tình gợi tả vẻ kín đáo, duyên dáng của người con gái
thôn Vĩ. Và cho biết “vườn ai”, ấy là vừn xuân thiếu nữ. Cau, nắng, màu
xanh như ngọc của vườn ai, lá trúc và gương mặt chữ điền - 5 nét vẽ, nét
nào cũng tinh tế, tao nhã, gợi nhiều thương mến bâng khuâng.
2. Thuyền ai đậu bến sông trăng đó…
Một miền quê thoáng đãng, thơ mộng. Có gió, mây, cỏ hoa, có dòng nước.
Cảnh đẹp đầy thi vị, cổ điển. Gió mây đôi ngả phân li. Dòng nước buồn
thiu, buồn xa vắng mơ hồ. Hoa bắp nhè nhẹ “lay” cũng gợi buồn.
“Gió theo lối gió, mây đường mây,
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay”
Khổ một nói đến “nắng mới lên”, nắng bình minh. Khổ 2, nói đến “bến sông
trăng”, bến đò trong hoài niệm. Vầng trăng của thương nhớ đợi chờ.
“Thuyền ai” có lẽ là con thuyền thiếu nữ? Vần thơ trăng đẹp nhất trong
thơ Hàn Mặc Tử. Có bến sông trăng, có con thuyền trăng. Thật thơ mộng,
tình tứ:
“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Câu thơ của Hàn Mặc Tử về bến sông trăng và thuyền ai gợi nhớ đến vần ca
dao thuyền nhớ bến… bến đợi thuyền. Và vì thế nó gợi lên một mối tình
thương nhớ, đợi chờ man mác, mơ hồ, bâng khuâng.
3. Ai biết tình ai có đậm đà?
Một chữ “mơ” đầy tình tứ trong câu thơ có nhạc điệu chơi vơi: “Mơ khách
đường xa, khách đường xa”. Du khách hay thôn nữ Vĩ Giạ? Chắc lại là giai
nhân mà thi nhân từng mơ ước: “Áo em trắng quá nhìn không ra”. Vừa thực
vừa mông. Con người của thực tại hay con người trong hoài niệm? Sương
khói của bến sông trăng hay miệt vườn Vĩ Giạ đã làm mờ nhân ảnh của giai
nhân? Trong cảnh có tình. Trong tình có màn sương khói, một thứ tình
yêu kín đáo, e dè, thiết tha:
“Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?”
Toàn bài thơ có 4 từ “ai” đại từ phiếm chỉ cùng xuất hiện trong các câu
hỏi tu từ, không chỉ góp phần tạo nên âm điệu lâng lâng, ngỡ ngàng mà
còn dẫn hồn người đọc nhớ về một miền dân ca Huế man mác sâu lắng, bồi
hồi, thiết tha:
“Núi Truối ai đắp mà cao,
Sông Hương ai bới, ai đào mà sâu?
Nong tằm ao cá nương dâu
Đò xưa bến cũ nhớ câu hẹn hò…”
KÕt :’
“Đây thôn Vĩ Giạ” ngỡ là một bài thơ tả cảnh, nhưng đích thực là một bài
thơ tình - tình trong mộng tưởng. Cảnh rất đẹp, rất hữu tình, âm điệu
thiết tha, tình tứ. Tình cũng rất đẹp nhưng chỉ là mộng ảo. Bến sông
trăng còn đó, nhưng con thuyền tình có kịp chở trăng về tối nay? Xa với,
mênh mông. Áo trắng giai nhân, màu trắng trong trinh nữ ấy đã trở thành
hoài niệm trong miền thương nhớ của thi sĩ đa tình mà nhiều bất hạnh.
“Đây thôn Vĩ Giạ” là bài thơ để ta nhớ và ta thương